Podstawowym warunkiem przyznania świadczenia wychowawczego
, czyli 500 zł na każde dziecko małoletnie w rodzinie, jest złożenie prawidłowo wypełnionego wniosku 500+ wraz z niezbędnymi załącznikami i zaświadczeniami. Wniosek 500+ składają matka, ojciec, opiekun faktyczny albo opiekun prawny dziecka w urzędzie gminy lub miasta właściwym ze względu na swoje miejsce zamieszkania. W przypadku zbiegu prawa rodziców, opiekunów prawnych dziecka lub opiekunów faktycznych dziecka do świadczenia wychowawczego, świadczenie to wypłaca się i wniosek 500 plus składa ten z rodziców, opiekunów prawnych lub opiekunów faktycznych dziecka, który faktycznie sprawuje opiekę nad dzieckiem. Istnieje szereg warunków, które należy spełnić, by wniosek został przyjęty, a składające go osoby – uzyskały prawo do świadczenia.
Podstawowym kryterium przyznania kwoty 500 zł na każde małoletnie dziecko jest kryterium dochodu. Wniosek 500 plus złożyć należy na:
pierwsze dziecko lub jedyne dziecko, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 800,00 zł, a jeżeli członkiem rodziny jest dziecko niepełnosprawne, jeżeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 1 200,00 zł,
na każde kolejne dziecko – niezależnie od limitu dochodów w rodzinie – a zatem np. posiadając dwójkę dzieci wniosek składać należy na wszystkie dzieci, a badanie dochodów dotyczyć będzie pierwszego dziecka, przy przekroczeniu limitu 800/1200 zł na to dziecko nie uzyska się 500 zł, lecz na drugie i każde kolejne – świadczenie będzie przysługiwało; a zatem rodzina z dużymi zarobkami i np. 5 dzieci małoletnich, otrzyma świadczenie na czworo dzieci.
Prawo do świadczenia wychowawczego w programie 500+ ustalane jest co do zasady na okres od dnia 1 października do dnia 30 września roku następnego. Jeżeli nastąpi opóźnienie w składaniu wniosku (niekompletny, błędny, złożony po terminie), świadczenie należne będzie począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami. Świadczenie jest wypłacane nie wcześniej niż od dnia odpowiednio urodzenia się dziecka, objęcia dziecka opieką lub przysposobienia dziecka.
Jako że świadczenie ustalane jest na rok (1 październik – 30 września), konieczne jest coroczne ponawianie wniosków. Wnioski w sprawie ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego na kolejny okres przyjmowane są od dnia 1 sierpnia danego roku.
Pierwszy okres, na który ustalane jest prawo do świadczenia wychowawczego, rozpoczyna się z dniem wejścia w życie ustawy o programie „rodzina 500+ (plus)” i kończy dnia 30 września 2017 r. W przypadku ustalania prawa do świadczenia wychowawczego na ten okres dochody stanowiące podstawę ustalenia prawa do świadczenia wychowawczego 500 zł, ustalane są za rok kalendarzowy 2014.