Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę bez okresu wypowiedzenia

Istnieją sytuacje, w których konieczne jest rozwiązanie stosunku pracy z pracownikiem bez zachowania okresu wypowiedzenia. Przypadki te reguluje kodeks pracy w art. 52 i 53.  

Wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia jest też nazywane wypowiedzeniem ze skutkiem natychmiastowym. Wypowiedzenie umowy o pracę musi mieć formę pisemną i polega na przedstawieniu drugiej stronie umowy o pracę jednostronnego oświadczenia woli, w którym strona wyraźnie zaznacza, że umowa o pracę przestaje obowiązywać, a także wskazuje przyczyny, z powodu których tak się stało. Tego typu wypowiedzenie może dotyczyć każdego rodzaju umowy o pracę, jednak muszą zaistnieć wyjątkowe powody, a strona rozwiązująca umowę o pracę musi spełnić wskazane w kodeksie warunki.

Rozwiązać umowę o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia mogą zarówno pracodawca, jak i pracownik. Kodeks pracy wskazuje przyczyny, dla których każda ze stron umowy o pracę może ją wypowiedzieć bez wypowiedzenia.  

W przypadku pracodawcy kodeks pracy przewiduje szeroki katalog powodów do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia:

Art. 52. § 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie:  

     1) ciężkiego naruszenia przez pracownika podstawowych obowiązków pracowniczych;  

     2) popełnienia przez pracownika w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku,              jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;  

     3) zawinionej przez pracownika utraty uprawnień koniecznych do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku.  (...)

Art. 53. § 1. Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia:  

     1) jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa:

             a) dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,  

             b) dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące –                  gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem  

                 przy pracy albo chorobą zawodową;  

     2) w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy z innych przyczyn niż wymienione w pkt 1, trwającej dłużej niż 1 miesiąc (...).

Art. 52 odnosi się do zawinionych czynów pracownika, przede wszystkim do poważnego naruszenia obowiązków pracowniczych, utraty uprawnień

 niezbędnych do dalszego świadczenia pracy na danym stanowisku, a także do zawinionych przestępstw, popełnionych w trakcie trwania stosunku pracy. Do obowiązków pracowniczych, jakie mógł naruszyć pracownik w trakcie wykonywania pracy, możemy zaliczyć:

     • przestrzeganie czasu pracy ustalonego w zakładzie pracy,

     • przestrzeganie regulaminu pracy i ustalonego w zakładzie pracy porządku,

     • przestrzeganie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przepisów przeciwpożarowych,

     • dbanie o dobro zakładu pracy, chronienie jego mienia oraz zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie         mogłoby narazić pracodawcę na

        szkodę,

     • przestrzeganie tajemnicy określonej w odrębnych przepisach,

     • przestrzeganie w zakładzie pracy zasad współżycia społecznego.  

Pracodawca musi dołożyć należytej staranności przy ocenie zaniedbania obowiązków pracowniczych przez pracownika i wziąć pod uwagę jego intencje i rozmiar szkody, jaką wyrządził.  

Przestępstwo, które popełnił pracownik i które może być podstawą do rozwiązania z nim umowy o pracę w trybie natychmiastowym, musi również spełniać określone warunki, mianowicie musi być:

     • zawinione,

     • dokonane w trakcie trwania stosunku pracy,

     • oczywiste lub stwierdzone prawomocnym wyrokiem.

Także utrata uprawnień, niezbędnych do wykonywania zawodu, musi być zawiniona, oczywista i stwierdzona przez odpowiedni organ.